Đình Vân Tra, thuộc TDP Vân Tra, phường An Hải, thành phố Hải Phòng là một công trình kiến trúc nghệ thuật cổ, có quy mô tương đối đồ sộ và được bảo quản khá nguyên vẹn, chắc chắn.

    Đình Vân Tra tôn thờ, tưởng niệm Đào Lôi Công, trang liệt tướng thời nhà Lý (1010-1226). Bản thần tích ngọc phả Thành hoàng bị thất truyền từ lâu, Nhân dân chỉ còn nhớ thánh làng mình tên là Lôi Công. Người đầu tiên viết về thánh tích Lôi Công là Nhà sử học Ngô Đăng Lợi. Thân phụ Đào Lôi Công là Đào Mộc, nguyên họ Nguyễn, quê gốc ở Hoan Châu; thân mẫu là Thị Uyển, người phường Vân Tra, huyện An Dương. Năm 24 tuổi đi thi đỗ đầu, được sung chức Hàn lâm học sỹ, thăng dần đến chức Phủ úy Sơn Hóa, Lạng Giang, sau được vua Lý Thái Tổ triệu về triều, cho giữ chức Đô đài lang. Năm Quý sửu, niên hiệu Thuận Thiên thứ 4 (1013) đã có công dẹp giặc Man; tiếp tục phò ba triều vua nhà Lý dẹp yên quân Chiêm, bình được Nùng Trí Cao làm phản. Khi giặc Tống sang xâm lược, phụng mệnh vua Lý Thánh Tông, ông lại đem quân đi dẹp. Khi ông hóa, vua Lý Thánh Tông phong tặng “Lôi Công thượng đẳng thần” và sai lập miếu thờ tại nơi ông hóa. Dân Vân Tra cảm nhớ công đức cũng sửa sang nhà cửa của ông, dựng thần hiệu để thờ, truyền từ đời này sang đời khác. Như vậy, đình Vân Tra thờ thành hoàng là vị anh hùng có công với nước, với dân - từ việc mở đất lập làng cho đến đánh đuổi giặc ngoại xâm, âm phù trừ họa cho dân.

    Đình có cấu trúc hình chữ Tam, quay hướng Đông Bắc. Qua hàng chữ Hán khắc nổi trên câu đầu tòa tiền đường của đình và trí nhớ của các bậc cao niên trong làng thì đình Vân Tra hiện nay được dựng vào năm Bảo Đại cửu niên (1934) cùng với thời gian dỡ bỏ đình nhỏ lấy vật liệu về xây dựng chùa. Đình được xây dựng trên khu đất “đắc địa” có thế “mãng xà đuổi cóc”. Gò đất đình tọa lạc nằm ở phía Đông Nam thôn Vân Tra, mang hình đầu rắn, còn đuôi rắn là khu vực chùa Vân Tra hiện nay. Kiến trúc chính gồm 3 tòa nhà, bố cục kiểu chữ Tam, nhưng số gian mỗi tòa kiến trúc có khác nhau.  Các tòa nhà có bộ mái kê sát nhau tạo chiều sâu cho nội thất bên trong, tọa thành thế liên hoàn thuận lợi cho việc thờ cúng, bài trí đồ vật.

    Nhìn chính diện, 5 gian tiền đường xây kiểu tường hồi bổ trụ, giật tam cấp. Tòa kiến trúc thứ 2 (3 gian): Nối liền với tòa tiền đường bằng mái hiên sát nhau cùng hệ thống tường hồi xây kín bằng gạch Bát Tràng cổ cỡ 22 x 57 cm hoặc 52 x 22 cm, dày 6 cm. Tòa kiến trúc thứ 3 khác hẳn với hai tòa trên, được kết cấu thành hai gian. 3 vì kèo gỗ vuông góc với kết cấu, bộ khung gỗ của tòa kiến trúc thứ 2, vì kèo chính cấu tạo kiểu “trụ chồng đốc thước”. Ngoại trừ tòa kiến trúc thứ 2 và 3 được kết cấu theo lối “bào trơn, đóng bén”; các bộ phận chủ yếu như câu đầu, chồng rường và gốc thước đến các vị trí xà nách đều để trơn. Trang trí của đình Vân Tra chủ yếu dồn vào đặc tả tại 5 gian tiền đường với đủ loại thức trang trí quen thuộc, kỹ thuật chạm bong trên gỗ tinh xảo.

    Loại đình cấu trúc kiểu chữ Tam liên hoàn, lại mang trên mình khá nhiều các loại vật liệu như gạch Bát Tràng cổ, mái của ba tòa kiến trúc còn tận dụng khá nhiều viên ngói cổ của công trình cũ; cho phép nghĩ về niên đại xa hơn của di tích (khoảng cuối thế kỷ XVII); mặc dù chữ ghi thời gian tu tạo gần nhất vào năm Bảo Đại thứ 9 (1935).  Khu cảnh quan phía trước di tích, ngoài hồ nước trong xanh, sót lại duy nhất một cây bàng cổ thụ.

    Những di vật đáng quan tâm:

    1. Hương án gỗ: 02 chiếc, dùng bày đặt các hiện vật thờ tự.

    2. Bát hương thờ: 02 chiếc.

    3. Kiệu bát cống: 01 chiếc bằng gỗ vàng tâm, sơn son, thếp vàng rực rỡ, niên đại cuối thế kỷ XIX.

    4. Đại tự: 02 chiếc.

    5. Hiện vật được bảo vệ nơi cung cấm là chiếc bài vị cao 0,9 m, ngang 0,32m đề duệ hiệu, mỹ tự của nhân vật lịch sử được tôn thờ: “Lôi Công Vân Y linh, Phù quốc trợ thuận, phả hóa hoàng loan huệ vận an dân, tế thế tước báu hồng ân đại vương”.

    6. Di tích còn lưu giữ thiếu trọn vẹn một bộ bát bửu, chấp kích thờ bằng gỗ phủ sơn son thếp vàng.

    7. Sắc phong: 03 bản của các vua triều Nguyễn.

    Đình Vân Tra là một trong số các công trình kiến trúc cổ ở Hải Phòng chứng minh cho truyền thống anh dũng chống giặc ngoại xâm trong kỷ nguyên văn hóa Lý - Trần ở nước ta nói chung và ở mảnh đất Hải Phòng nói riêng. Bản thân nhân vật được thờ lại là người địa phương nơi di tích tồn tại. Tại di tích hiện còn lưu giữ, bảo quản được nhiều hiện vật có giá trị, niên đại rải rác từ thế kỷ XVII trở đi.

    Xét giá trị lịch sử, không gian, môi trường văn hóa của di tích, đình – chùa Vân Tra đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin ban hành Quyết định số 152-QĐ/BT ngày 25/01/1994 công nhận là di tích Lịch sử - nghệ thuật cấp quốc gia.